Referat

Meqsed-Ayzenka metodikasinin esas meqsedi nevrotizme,psixotizme,ekstroversiya-introversiyaya esaslanaraq tedqiq edilenin sexsi xususiyyetlerinin askarlanmasidir. Bu metodika 101 sualdan ibaretdir hansi ki,verilen suallara “beli” ve ya ”xeyir” deye cavablandirmaq lazimdir.
Telimatlar-Size teklif olunur ki,suallara cavab vererken dusunun ki ,bu sizin adi ve sahib oldugunuz bacariginiz olsun .Yeni cavablar heqiqete uysun.Ve suallara cavab vererken agliniza gelen ilk heqiqi cavabi deyesiz, yeni sual uzerinde cox dusunmuyun.Eger suala cavabiniz pozitivdirse bu zaman sualin qarsisinda “+” eger neqativdirse onda da “-” kimi qeyd edin.
Suallar
1. Sizin hobbileriniz muxtelifdirmi?
2. Siz goreceyiniz isin esasi haqda dusunursunuzmu?
3. Sizin ehvaliniz tez-tezmi deyisir?
4. Siz ne vaxtsa heqiqetde basqasinin etdiyi bir seye gore teqsirlendirilmisinizmi?
5. Siz unsiyyetcil birisiz?
6. Eger siz borca girseydiz bu size narahat ederdimi?
7. Siz sebebsiz olaraq ozunuzu bedbext hesab etmisinizmi?
8. Siz normadan daha coxunu elde etmek ne vaxtsa xesislik etmisinizmi?
9. Siz axsamlar qapini asta ortursuz?
10. Siz ozunuzu heyat dolu insan hesab edirsinizmi?
11. Siz usaq ve ya heyvanin eziyyet cekdiyini gorseydiniz coxmu agri cekerdiniz?
12. Siz tez-tez etdiyiniz herekete vey a dediyiniz soze gore pesman olursunuz hansi ki bu sozu vey a hereketi etmemeliydiniz
13. Sizin ucun cetin olsa bele verdiyiniz soze hemise emel edirsinizmi?
14. Siz parasutdan tullanaraq rahatligi elde ederdinizmi?
15. Siz hisslerinize icaze vermeye qadirsinizmi ve zarafatcil kompaniyada urekden senlene bilirsinizmi?
16. Siz qiciqlayici insansiniz?
17. Ozunuz gunahkar oldugu halda ne vaxtsa basqasini gunahlandirmisinizmi ?
18. Siz yeni insanlara unsiyyet qurmagi sevirsinizmi?
19. Siz ozunu sigortalama veziyyetine inanirsinizmi?
20. Sizi incitmek asandirmi?
21. Sizin butun xususuiyyetleriniz yaxsi ve arzuolunandirmi?
22. Siz cemiyyet arasinda gozden kenar olmaga calisirsinizmi?
23. Sizi qeyri adi ve tehlukeli veziyyete salacaq terkibli ickileri qebul ederdinizmi?
24. Her seyden bezmek hissi sizde tez-tezmi yaranir?
25. Siz basqasina mexsus olan esyani goturmusunuzmu ?Bu esya xirda bir sey olsa bele mes-duyme ve sancaq kimi xirda seyler
26. Siz kimese qonaq getmeyi ve cemiyyet icinde olmagi sevirsinizmi?
27. Siz sevdiklerinizi incitmekden hezz alirsinizmi?
28. Sizi tez-tez gunahkarliq hissi narahat edirmi?
29. Olub ki pis bacardiginiz bir sey haqda danisasiz?
30. Siz adeten insanlarin gorusu haqda kitablar oxuyursunuzmu?
31. Sizin birbasa dusmeniniz varmi?
32. Siz ozunuzu esebi biri hesab edirsinizmi?
33. Siz basqasinin acilayanda hemise uzr isteyirsinizmi?
34. Sizin dostlariniz coxdur?
35. Siz zarafat etmeyi xoslayirsinizmi hansi ki bu qarsi terefi incide de biler?
36. Siz narahat adamsiz?
37. Usaqliqda size deyilenleri derhal edirdinizmi?
38. Siz ozunuzu qaygisiz insane hesab edirsinizmi?
39. Sizin ucun yaxsi stil ve temizlik cox onem kesb edir?
40. Siz dehsetli hadiseye gore narahat olursunuz hansi ki bele bir sey ola da biler olmaya da?
41. Basqa bir sexsin esyasini sindirib vey a itirmisizmi?
42. Adeten tanisliqda sohbete birinci sizmi baslayirsiz?
43. Sizinle derdini bolusen sexsin halini veziyyetini asanliqla basa duse bilirsizmi?
44. Sizin esebleriniz tez-tez son noqteye catir?
45. Siz elinizdeki lazimsiz kagizi tullamaga yer olmadiqda yere atirsiniz?
46. Siz digger insanlarin ehatesinde olduqda daha cox susursuz?
47. Siz nigahi kohne deb hesab edirsizmi?
48. Sizin herden ozunuz-ozunuze yaziginiz gelir?
49. Siz herden cox oyunursunuz?
50. Siz sixici bir kompaniyada ozunuzu asanliqla senlendire bilirsinizmi?
51. Ehtiyatli suruculer size esebilesdirir?
52. Saglamliginiz size narahat edirmi?
53. Siz ne vaxtsa basqa bir sexs haqda pis danismisizmi?
54. Siz dostlariniza anektod danismagi ve zarat etmeyi xoslayirsinizmi?
55. Sizin ucun butun yemeli qidalar bir dad ifade edir?
56. Sizde herden delisov ehval-ruhiyye olurmu?
57. Usaqliqda siz valideynlerinizi icitmisiniz?
58. Size insanlarla elaqede olmaq xosdurmu?
59. Eger siz iste sehv etdiyinizi bilsez bu size narahat edermi?
60. Siz yuxusuzluqdan eziyyet cekirsizmi?
61. Siz hemise yemekden qabaq ellerinizi yuyursuz?
62. Siz soze gore cibe girmeyen insanlardansiniz?
63. Siz goruse deyilen vaxtdan bir az tez gelmeyi ustun tutursuz?
64. Siz ozunuzu sebesiz olaraq yorgun hiss edirsinizmi?
65. Size isde deyilen tezlikde islemek xosdurmu?
66. Siz danismagi bele cox sevirsiniz ki,yeni insanla unsiyyet qurmaq ucun istenilen uygun seraiti qacirmirsiz?
67. Sizin ananiz yaxsi insandir?
68. Tez-tez heyat size sixici gelir?
69. Siz ne vaxtsa oz meqsedinize gore basqasindan istifade etmisinizmi?
70. Siz tez-tezmi vaxta sigmayacaq isleri boynunuza goturursunuz?
71. Etrafinizda sizde uzaq olmaq isteyen insanlar varmi?
72. Xarici gorunusunuz size coxmu narahat edir?
73. Siz hemise xosagelemeyen insanlarla bele nezaketli yanasirsinizmi?
74. Siz dusunmursiniz ki.insanlar geleceklerini daha yaxsi etmek ucun cox vaxt serf edirler?
75. Sizde ne vaxtsa olmek hissi yaranibmi?
76. Siz elave is muqabilinde vermeli oldugunuz odenisden ne vaxtsa qacmaga calismisinizmi?
77. Urekden kompaniya sizin ucundurmu?
78. Siz insanlari acilamammaga calisirsinizmi?
79. Bas vermis cetin veziyyetden sonra siz uzun muddet narahat olursunuzmu?
80. Siz ne vaxtsa siz deyenin olmasi ucun kimise mecbur etmisinizmi?
81. Siz tez-tez vagzala qatarin yola dusmesinin son deqiqesinde catirsiz?
82. Siz ne vaxtsa insana xosagelemeyecek ve incidecek sohbet etmisizmi?
83. Sizin esebleriniz size narahat edirmi?
84. Sizin insanlari ele salan sexslerin ehatesinde olmaqdan xosunuz gelirmi?
85. Siz dostlarinizi oz sehvlerinize gore asanliqla itirirsiniz?
86. Siz tez-tez teklik hissine qapilirsiz?
87. Sizin hemise sozleriniz isinizle ust-uste dusurmu?
88. Herden heyvanlari eseblesdirmeyi xoslayirsinizmi?
89. Sehvinizi dedikde siz bundan asan inciyirsiniz?
90. Sizin ucun heyat hansisa tehlukeli anda sixici gorunurmu?
91. Siz ne vaxtsa goruse vey a ise gecikmisinizmi?
92. Siz diqqet obyektinde olmagi xoslayirsinizmi?
93. insanlarin sizden qorxmasini xoslayirsinizmi?
94. Dogrudur ki sizde herden enerji maksimum seviyyede olur herdense passiv sekilde?
95. Siz herden bugunun isini sabaha qoyursunuzmu?
96. Sizi canli ve sen insane hesab etmek olar?
97. Size tez-tezmi yalan deyirler?
98. Siz bas veren hadiselere coxmu hessas yanasirsiniz?
99. Siz her zaman sehvlerinizi boynunuza almaga hazirsinizmi?
100.Sizin ne vaxtsa teleye dusmus heyvana yaziginiz gelibmi?
101.Anketi hell etmek sizin ucun cetin oldumu?
Cavablarin hesablanmasi
Əldə edilmis neticələri verilmis acarlara uygun hesablayiriq.Uygun gelen cavablari 1 balla uygun gelmeyenleri ise 0 balla qiymetlendiririk.Sonda yazilmis ballar toplanir.
Açar
1.Psixotizm şkalasi
«yoxi» cavablari(-)№-2,6,9,11,19,39,43,59,63,67,78,100.
«beli» cavablari(+)№-14,23,27,31,35,47,51,53.
2.Ekstovert və introvertlik şkalasi
«yoxi» cavablari(-)№-22,30,46,84.
«beli» cavablari(+)№-1,3,10,15,18,26,34,38,42,50.
3.Neyrotizm şkalasi
«beli» cavablari(+)№-3,7,12,16,20,24,28,32,36,40,44,48,56,60,64,68,72,75,79,83,86,89,94,98.
4.Yalan şkalasi
«yoxi» cavablari(-)№-4,8,17,25,29,41,43,49,65,69,76,80,82,91,93.
«beli» cavablari(+)№-13,21,33,37,61,73,87,99.
1. Xeyir 52. Beli
2. Beli 53. Xeyir
3. Beli-1-1 54. Beli
4. Beli 55. Xeyir
5. Beli 56. Xeyir
6. Beli 57. Beli
7. Xeyir 58. Beli
8. Beli 59. Beli
9. Beli 60. Xeyir
10. Beli-1 61. Xeyir
11. Beli 62. Beli
12. Xeyir 63. Beli
13. Beli-1 64. Beli-1
14. Xeyir 65. Beli
15. Beli-1 66. Beli
16. Xeyir 67. Beli
17. Beli 68. Xeyir
18. Beli-1 69. Beli
19. Xeyr-1 70. Xeyir
20. Beli-1 71. Beli
21. Beli-1 72. Beli-1
22. Xeyir-1 73. Xeyir
23. Xeyir 74. Beli
24. Beli-1 75. Beli-1
25. Beli 76. Xeyir-1
26. Beli-1 77. Xeyir
27. Xeyr 78. Beli
28. Beli-1 79. Beli-1
29. Xeyr-1 80. Beli
30. Beli 81. Xeyir
31. Beli-1 82. Beli
32. Xeyr 83. Beli-1
33. Beli-1 84. Beli
34. Xeyir 85. Beli
35. Xeyir 86. Xeyir
36. Beli-1 87. Beli-
37. Xeyir 88. Beli
38. Xeyir 89. Xeyir
39. Beli 90. Beli
40. Beli-1 91. Xeyir-1
41. Beli 92. Beli
42. Beli-1 93. Beli
43. Beli 94. Beli-1
44. Xeyir 95. Beli
45. Xeyir 96. Beli
46. Beli 97. Xeyir
47. Beli-1 98. Beli-1
48. Beli-1 99. Beli-1
49. Xeyir-1 100. Beli
50. Xeyir 101. Xeyir-1
51. Xeyir 102.
1. Xeyir 52. Beli
2. Beli 53. Xeyir
3. Beli-1-1 54. Beli
4. Beli 55. Xeyir
5. Beli 56. Xeyir
6. Beli 57. Beli
7. Xeyir 58. Beli
8. Beli 59. Beli
9. Beli 60. Xeyir
10. Beli-1 61. Xeyir
11. Beli 62. Beli
12. Xeyir 63. Beli
13. Beli-1 64. Beli-1
14. Xeyir 65. Beli
15. Beli-1 66. Beli
16. Xeyir 67. Beli
17. Beli 68. Xeyir
18. Beli-1 69. Beli
19. Xeyr-1 70. Xeyir
20. Beli-1 71. Beli
21. Beli-1 72. Beli-1
22. Xeyir-1 73. Xeyir
23. Xeyir 74. Beli
24. Beli-1 75. Beli-1
25. Beli 76. Xeyir-1
26. Beli-1 77. Xeyir
27. Xeyr 78. Beli
28. Beli-1 79. Beli-1
29. Xeyr-1 80. Beli
30. Beli 81. Xeyir
31. Beli-1 82. Beli
32. Xeyr 83. Beli-1
33. Beli-1 84. Beli
34. Xeyir 85. Beli
35. Xeyir 86. Xeyir
36. Beli-1 87. Beli-
37. Xeyir 88. Beli
38. Xeyir 89. Xeyir
39. Beli 90. Beli
40. Beli-1 91. Xeyir-1
41. Beli 92. Beli
42. Beli-1 93. Beli
43. Beli 94. Beli-1
44. Xeyir 95. Beli
45. Xeyir 96. Beli
46. Beli 97. Xeyir
47. Beli-1 98. Beli-1
48. Beli-1 99. Beli-1
49. Xeyir-1 100. Beli
50. Xeyir 101. Xeyir-1
51. Xeyir 102.
Tecrube edilen sexsin cavablari
Ehlimanova Senuber(24 yas)
1.Psixotizm skalasi
Xeyr-1
Beli-2
1+2=3
2.Ekstrovert ve introvertlik skalasi
Xeyr-1
Beli-6
1+6=7
3.Sabitlik ve qeyri sabitlik skalasi
Beli-14
4.Yalan skalasi
Xeyir-4
Beli-5
4+5=9
Skalalarin mahiyyəti
Metodika 4 şkalani ehate edir-ekstroversiya-introversiya,psixotizm,nevrotizm ve yalan skalasi.
Ayzenk bu 4 faktr əsasinda sexsiyyetinin strukturunu arasdirib.
1.Ekstroversiya-introversiya
Ekstrovert-unsiyyetcil ,etrafdaki insanlarla asanliqla munasibet qura bilmeyi bacaran sexsdir.Ekstrovert insanlar optimist,sen ehval-ruhiyyeli,qaygisiz,temiz urekli insanlardir.
Onun ucun hissler ve emosiyalar heyatinda esas rol oynamir.Her zaman ona arxalanmaq lazim deyil.
Introvert-sakit,pessimist,unsiyyete cox da meyl etmeyen,mueyyen qeder qapali insandir.Introvert insanlar yaxin dostlarindan savayi digerlerinden uzaq dururlar.Gorecek islerini evvelceden planlasdirirlar.her seyde intizami sevendirler.
2.Neyrotizm
Neyrotizm emosianal stabilliyi ve ya qeyri stabillyi (sabit ve qeyri sabit emosianalliq)xarakterze edir.Emosianal stabilliye –yuksek adaptasiya,boyuk geginlik,narahatciliq,unsiyyetcil hemcinin liderlik bacariq kimi keyfiyyetler daxildir.Neyrotizm yuksek esebillik,asagi seviyyeli adaptasiya,ehval-ruhiyyenin suretle deyismesi,gunahkarliq ve narahtcilliq hissiyyati,depressiv reaksiyalarla ifade olunur.Neyrotizme emosiannalliq,impulsivlik,insanlarla elqede inamsizliq,maraqlarin deyiskenliyi,ozune inamsizliq muvafiqdir.
3.Psixotizm
Bu skalada assosial davranis bacarigi,murekkeblilik,qeyri adekvat emosianal reaksiyalar,yuksek konfiliktlilik,unsiyyetsizlilik eqosentriklik,eqoistlilik haqda danisilir.Ayzenk bildirirdi ki, ekstoversiya ve neyrotizmin yuksek gostericisi psixiatrik diaqnoza-isteriyaya,introversiya ve neyrotizmin yuksek gostericisi ise –reaktiv depresiiyaya getirib cixarir.
Ekstraversiya-introversiyanin orta skallasi 7-15 baldir.
Neyrotizmin orta skallasi 8-16 baldir.
Psixotizmin orta skalasi ise 5-12 baldir.
Eger yalan skalasinin bali 10-dan yuksekdirse onda tecrube edilen sexsin cavablari inandirici qebul edilmir.
Ekstroversiya ve introversiya ve neyrotizm skalasindan elde olunan neticelere gore Pavlovun klassik nezeriyyesine gore 4 temperamentden biri secilir.
Pavlovun klassik nezeriiyesine gore temperament 4 hisseye ayrilir.
Sanqvinik-quvvetli,celd,muvazinetli
Xolerik-quvvetli,celd,muvazinetsiz,
Fleqmatik-quvvetli,asta,muvazinetli
Melanxolik-zeif,muvazinetsiz,asta
Asagidaki cedvele baxdiqda skaladan elde edilmis qiymete esasen temperamenti nece tapmaq lazim oldugu belli olur.hemcinin cedvelde her temperamen haqda kicik xarakteristika verilib.
Temperamentlerin tesnifati
Sanqvinik-yeni muhite derhal uygunlasa bilir,insanlarla asanliqla unsiyyete daxil ola bilirler.Ekstrovertdir.Sabit sexsiyyetlidir.Onun ehvali, insanlara ve ya hansisa obyekte munasibeti uzunden oxunur.Hissleri cox asanliqla yaranib ve derhal da deyise bilir.Mimikalari menali,hereketli ve ifadelidir.Yeni bir ise tez heves gosterib tez de soyuya bilir.Her yeni fakta boyuk maraq gosterir amma maragi ve hevesi cox davamsiz ve qeyri sabitdir.Cevik ve narahat insan olsa da nizam –intizama asanliqla uygunlasma bacarigi vardir.Liderliyi xoslayir,coxlu dostlari olur,heyatseverdir.Onun reaksiyalarinin tempi olduqca suretlidir.Bu ozunu tez danismasinda cevik hereketlerinde oz eksini tapir.Ve nehayet sanqvinikler ona edilen xarici tesirlere olduqca hessasdirlar.
Xolerik-oz hereketliliyine,cosgunluguna gore etrafdakilardan ferqlenir.Ekstrovertdir.Qeyri sabit sexsiyyete malikdir.Tez kusur.Ozunu ele almagi o qeder de bacarmir pert olduqda eseblesdikde tez ozunden cixir.Aqressivdir,impulsivdir,optimistdir,fealdir.Stress hali8nda isteriko-psixopatik reaksiyalara meyillidir.Ehval-ruhiyyesi qeyri-sabit ,deyiskendir.
Fleqmatik-introvert olub sabit sexsiyyetlidir.Leng ve sakitdir.Daha cox passivliye meyillidir.Ehtiyatli insandir.Fleqmatikler cox az hallarda ozlerinden cixirlar,affektliye meyilli deyiller,oz gucune esaslanaraq isi sonuna qeder edirler,artiq sohbetleri hec sevmirler.Sulhsever ve munasibetlerde dozumlu sexslerdir.Saglamligini ve ehval ruhiyyesini pozmadan uzunmuddetli ezablara dozmeye qadirdiler.Gucune qenaet ederek onu bos yere serf etmirler.
Bu tipli sexsleri heyecanlandirmaq,guldurmek,eseblesdirmek asan olmur.Mimikalari genis deyildir Onlarin agladigini yalniz gozlerinden axan yasdan bilmek olur.
Umumilikde demek olar ki,fleqmatikler sebirli,temkinli ve soyuqqanlidirlar.
Melanxolik-introvertdir,Qeyri-sabit sexsiyyete malikdir.Bu tipe heyecanliliq,pessimistlik kimi xususiyyetler xasdir.Melanxoliklerin ehvali cox cuzi tesirlerden deyisir,ifrat derecede hessasdirlar.Onun gunluk heyatinda passiv reaksiyalar ozunu gosterir.Lakin daxilen hessas,emosianal ve intellectual dusunmeye qadir sexslerdir.Stress halinda daxilen heyecanlanir,sarsinti kecirir,fealiyyetinin neticeleri daha da pislesir.
Bu tipe yuksek sensitivlik seciyyevidir bu ozunu onun yuksek hessasliginda gosterir.melanxolilerin hereketleri sust ve zeifdir,o,cox asta-asta danisir.
Suallarin neticesi
Ve testin neticesi olaraq ekstrovert ve introvert skalasi 7-ye stabil ve qeyri stabillik skalasi ise 14-e beraber olduguna gore ve bu qiymetleri qrafikde qeyd etdikde belli olur ki,bu sexs melanxolik temperamaent tipli olub ve ekstrovertdir.Amma yalan skalasi 9-a beraberdir Bu da tecrube edilen sexsin cavablara yeteri qeder dogru cavab vermemisdir.