Tibbi səbəblərə görə bir bədən üzvün bir hissəsinin və ya hamısının bədəndən ayrılması prosesi amputasiya adlanır. Bədənin bir hissəsindəki xəstəlik sağalmazsa və xəstənin həyatı təhlükə altındadırsa, amputasiya lazımdır. Amputasiya tarixdə edilən ən qədim əməliyyatlardan biridir və əzaların amputasiyası həm ruhi, həm də fiziki xəstəlikdir.
Üzvi prosesləri əhatə edən amputasiyanın tibbi tərəfi ilə yanaşı, xəstənin reaksiyalarını təyin edən mənəvi tərəfi də var. Amputasiya bir insanın bədən üzvünü itirməsindən əlavə, bədən quruluşu, funksiyası, iş və münasibətlər baxımından itkilər yaşadığı bir vəziyyətidir. İnsanlar hər cür itkiyə mənəvi reaksiyalar verirlər. Onlar yas prosesi adlanan bir sıra mərhələlərdən keçirlər. Bu prosesdə amputasiya edilmiş şəxsin fərdi xüsusiyyətləri, ailə dəstəyi, sosial dəstəyi, mədəni mənşəyi və itkiyə aid etdiyi məna onun vəziyyətə psixososial reaksiyalarına təsir göstərir. Xəstəliyin öhdəsindən gəlmək zamanla dəyişən dinamik bir prosesdir və bununla mübarizə üsulu xəstənin psixososial reaksiyalarına təsir göstərir.
Bu araşdırma, təqdim olunan hadisə ilə birlikdə, insanın həyatında travma, itki və kədər reaksiyalarının təsirlərini, rolunu, mübarizə üsullarını və reaksiyalarını sintez etmək və anlamaq məqsədi daşıyır.
Mənbə: İpek Özsoy, Ülgen H. Okyayuz
Yakın Doğu Üniversitesi, Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
