Premenstrüel sindrom qadınlarda aybaşı dövrünün gec luteal dövründə döş şişməsi, baş ağrısı, halsızlıq və çəki artımı kimi fiziki əlamətlərlə, depressiv əhval-ruhiyyə, əsəbilik və gərginlik kimi psixi simptomlarla özünü göstərən bir mənzərədir. Bu vəziyyət adətən menstruasiya başlaması ilə yox olur. Bu sindrom qadınların 80% -ində baş versə də, qadınların təxminən 5% -ində klinik cəhətdən əhəmiyyətli olacaq qədər şiddətlidir. Əgər bu əlamətlər klinik və ya sosial cəhətdən effektivdirsə, onları menstruasiyadan əvvəl disforik pozğunluq və ya gec luteal faza pozğunluğu adlanan psixiatrik xəstəlik kimi təsnif etmək tövsiyə olunur. Bu icmalda premenstrüel sindromun və premenstrüel disforiya pozğunluğunun diaqnostikası, etiologiyası və müalicəsi ilə bağlı mövcud ədəbiyyat nəzərdən keçirilir. Xəstəliyin bioloji etiologiyası bəzi qadınların hər bir qadında müşahidə olunan cinsiyyət bezlərinin steroidlərinin normal dalğalanmasına daha həssas olması və bu hormonal təsirlərin fiziki və psixi əlamətlərlə özünü büruzə verməsidir. Psixososial amillər də simptomların şiddətinə təsir göstərir. Mövcud tapıntılar göstərir ki, bu pozğunluq hormonal faktorlarla mərkəzi sinir sisteminin qarşılıqlı təsiri nəticəsində yaranır və həm farmakoloji, həm də psixososial üsullar bu pozğunluğun əlamətlərini azalda bilir. Yüngül hallarda həyat tərzi dəyişiklikləri kifayət etdiyi halda, ağır hallarda hormonal terapiya və serotonin geri alım inhibitorları istifadə olunur. Bu xəstələrdə koqnitiv-davranışçı terapiya(CBT) dərman terapiyasına alternativ olaraq istifadə edilə bilər.
Mənbə :
A. Figen Türkçapar, Hakan Türkçapar
Mütəxəssis, Zekai Tahir Burak Qadın Xəstəlikləri və Doğum Təhsil və Araşdırma Xəstəxanası
Dos., Diskapı Yıldırım Beyazit Təhsil və Araşdırma Xəstəxanası, Ankara
