Çoxdandır ki, yazmaq istədiyim bir mövzu var. Nəhayət indi yazıram. Düşünürəm ki, bu insanların psixoloji yardım almaq qərarlarını verərkən onlara kömək olacaq.
Deməli, Psixologiya elmi çox qarışıq bir sahədir. Həmişə deyirəm ki, Psixologiya anlaşılması çətin olanı anlamağa çalışmaqdır. İnsan psixologiyasının müxtəlif sahələrini öyrənməklə bağlı saysız tədqiqatlar var və bunları edərkən həqiqətən də çox qarışıq riyazi hesablamalar edirik. Deyə bilərsiniz ki, Psixologiyada riyazi hesablamalar nə gəzir? Bu başqa mövzudur, bu barədə bir gün yazaram bəlkə. Hələlik, bilməli olduğunuz şey odur ki, psixologiya çox qarışıq tədqiqatlar aparır və bunla bağlı müxtəlif istiqamətlər yaranır. Müraciət edəcəyiniz psixoloqun hansı istiqamətlə terapiya apardığı önəmlidir. Məsələn, mən koqnitiv terapiya dediyimiz sahə ilə məşğulam. Bizə görə insanların problemləri onların düşüncə tərzi və hadisələri dəyərləndirməsi ilə bağlıdır. Əgər düşüncə dəyişsə, insan özünü daha yaxşı hiss edəcək. Təbii ki, bu koqnitiv istiqamətin sadə izahıdı. Əslində, tapılması çətin olan qarışıq inanclar və müxtəlif texnikalar işin içində var. Amma təməl fikir sadədir. Düşüncələr dəyişsə, daha yaxşı hiss edəcəksiniz özünüzü. Mən bu fikrə inanıram və nə dərəcədə effektiv olduğunu terapiyalarımda görürəm. Həm də, dünyada təsdiq olunmuş yeganə terapiyadı. Amma bəzi psixoloqlar psixoanalizlə məşğul olurlar. Onlar sizin yaşadığınız problemlərin mənşəyini uşaqlıqda axtarır və iddia edirlər ki, səbəb tapılarsa, problem həll olacaq. Mən bunla razı deyiləm, amma bəzi pasiyentlərə sadəcə travmalarını və xatirələrini danışmaq kifayət edir. Əgər siz də seanslar boyunca çox danışmaq istəyirsinizsə psixoanalitiklərə müraciət edə bilərsiniz. Amma, probleminizin həll yolları ilə bağlı analiz aparmaq və bundan qurtulmaq üçün nəsə etmək istəyirsinizsə, koqnitivçi psixoloqlara müraciət edə bilərsiniz. Təbii ki, digər terapiya sahələri də var, amma ən çox yayılmış iki terapiyanı dedim.
Birdə, Kırmızı oda serialındakı kimi psixoloqlar var. Bunların hansı terapiya ilə məşğul olduğunu tutmaq olmur. Bir cümlə deyirlər, deyirsən psixoanalizdi, bir texnika deyirlər, deyirsən koqnitivdi, bir fikir deyirlər, deyirsən geştalddı və s. Ən çox da belə kənd ağsaqqalı və ağbirçəyi rolunda olurlar. Bu psixoloqlar əksər hallarda təhsil almamış, kurs psixoloqları olur. Bir çox hallarda da, birtəhər təhsil alıb, amma heç bir terapiya sahəsində ixtisaslaşmayanlar olur. Onlar adi məişət söhbəti edir, aforizmlər səsləndirir, özlərindən danışırlar və s. Məsələn, onlar əri ilə konflikt yaşayan qadına “get boşan, sən azad qadınsan” deyə bilərlər. Ya da, atası ilə yola getməyən gəncə “əşi, yola ver” deyə bilərlər. Zərərli vərdişləri olan insana ” iradən olsun bir balaca” deyə bilərlər. Onların pasiyentlə söhbətləri bir növ qeybət xarakterli olur. Amma təbii ki, bəzi insanlar psixoloqdan məhz bunu istəyir. O zaman psixoloqa müraciət edərkən bu tip seans aparanları axtarmalısız.
Amma belə də, koqnitiv psixoterapiya ürəkdi.
Fuad Əsədov
