Geştalt-psixologiyanın ən aparıcı nümayəndələrindən biri Köler idi. O, Şimpanze meymunları üzərində çoxlu sayda eksperimentlər aparmış və onların intelektual davranışını öyrənmişdir. O, bu heyvanların intelektual davranışlarını öyrənmək üçün onların qarşısında müəyyən problemlər qoydu. Bu eksperimentlərin nəticələrinin təhlili zamanı o, belə qərara gəldi ki, onlar intelektual tapşırıqları “insaytın” köməyi ilə həll edirlər (insayt-uzun cəhdlərdən sonra birdən-birə həll üsulunun beyinə gəlməsidir). Köler eksperimentləri aşağıdakı kimi aparır. O, şempanzeni qəfəsə salır və qəfəsin tavanından banan asır. Heyvan bananı əldə etmək üçün bir sıra cəhdlər edir, lakin bananı götürə bilmir. Köler ona bambuk çubuqları verir. Heyvan bu çubukları bir sıra yoxlama və səhvlərdən sonra bir-birinə birləşdirir və yenə də bananı əldə edə bilmir. Nəhayət, eksperimentator ona yeşik verir. Heyvan yeşiyin üstünə çıxır və bir-birinə birləşdirdiyi çubuqlardan istifadə edərək bananı əldə edir. Köler problemin bu cür həllini məhz “insayt” adlandırırdı. O, bunu insanlara da şamil edirdi. 1921-ci ildə Koffka “Psixi inkişafın əsasları” əsəri, 1923-cü ildə Vert Geymerin “Geştalt haqqında təlimə aid tədqiqatlar” adlı proqram məqaləsi çapdan çıxır. Onlar hətta, “Psixoloji tədqiqatlar” jurnalını təsis edir və Hitler rejimi yaranana qədər 22 nömrəsini çap etdirirlər. Hitler rejimi jurnalı bağlatdırır.
V.Kollerin tədqiqatları
əvvəlki yazı