İnsanı digər canlılardan ayıran bir çox şey vardır. Baş barmağı istifadə etmək, dik gəzmək, mürəkkəb analizlər aparmaq bunlardan sadəcə bir neçəsidir. Sadəcə insanların edə bildiyi bir şey də var. Musiqi bəstələmək və musiqi dinləmək. Çox sadə kimi görünən musiqi dinləmək əslində çox mürəkkəb bir prosesdir. Musiqi dinləyərkən beynimizdə elə qarışıq proseslər gedir ki, onları anlamaq həqiqətən də çətindir. Belədəki, Jostein Goarder demiş, beynimiz onu anlayacaq qədər bəsit olsaydı, biz də onu anlamayacaq qədər bəsit olardıq. İndi gəlin baxaq görək, musiqi dinləyərkən beynimizdə nələr baş verir. Yeri gəlmişkən, deyim ki, musiqi dinləyərkən demək olar ki, beynimizin hər hissəsi aktivləşir.
Frontal lob. Bu lob düşünməyimizi, analiz etməyimizi və plan qurmağı təmin edir. Musiqidəki fərqli fərqli səsləri, alətləri və sözləri ayırd etmək o qədər mürəkkəb bir prosesdir ki, musiqi dinləmək frontal lobu inkişaf etdirir.
Temporal lob. Beynimizin hər iki yarımkürəsində, gicgahlarda yerləşən bu lob əsasən eşitməyimizi təmin edir. Musiqi kimi qarışıq səs axınını dinləmək onu son dərəcə aktivləşdirir.
Broca sahəsi. Bu sahə bizim danışmağımıza və kommunikasiya qurmağımıza kömək edir. Araşdırmalar göstərir ki, musiqi bəstələyə bilmək üçün bu sahənin daha çox inkişaf etməsi lazımdır.
Wernice sahəsi. Mətnləri və danışıqları bu sahənin köməyi ilə anlayırıq. Əgər, wernice sahəsi pozularsa, musiqi dinləməkdən zövq almayacağıq.
Occipital lob. Bu lob bizim görməyimizə xidmət edir. Musiqiçilər bir musiqi dinləyərkən notları gözlərinin önünə gətirə bilirlərsə, bunu occipital loba borcludurlar.
Cerebellum. Beynimizin arxasında yerləşən bu kiçik hissə bizim hərəkətlərimizdən və əzələ yaddaşımızdan məsuliyyət daşıyır. Musiqiçilərin əllərinə baxmadan hansısa alətdə ifa edə bilmələrinin səbəbi budur.
Nucleus accumbens. Bu sahədə nədənsə zövq almağımızda rol oynayır. Bu hissə olmasaydı heç bir müğənninin ya da ifaçının fanatı olmazdıq.
Amygdala. Bu hissə duyğularımızı idarə edir. Musiqi dinləyərkən ağlamağımızın ya da şənlənməyimizin səbəbi budur.
Hipocampus. Bu yaddaşdır. Bir musiqini dinləyərkən xatirələrimizin gözümüzün önünə gəlməyi bura bağlıdır. Hansı ki, deyirik ee saxla o musiqini, anısı var.
Putamen. Bu hissədə dopamin ifraz olunur. Dopamin ifrazı musiqinin ritminə bağlı olur. Yəni, putamenin sayəsində ritmə düşə bilirik.
Dolayısıyla musiqi dinləyərkən beynimizin bütün bu sahələri birlikdə işləməli olur, beyinə çoxlu qan gedir və beyniniz inkişaf edir. Dolayısıyla, gedin musiqi dinləyin.
Fuad Əsədov
