| Səslərin dili Səsli siqnalların heyvanların böyük əksəriyyətində mövcuddur.Toyuq, məsələn, 13 müxtəlif səsə malikdir, təkcə “ko-ko” kimi xrestomatiyaya bənzər deyil.Xoruz isə – 2 artıq səsə malikdir! Qurbağalar – 6 səsə, zağça -120-ə yaxın, tülkü – 30-dan çox, at – 100-ə yaxın səs bilir. Keniyada əntər meymunlarla işləmiş zoopsixoloqlar qeyd edirdilər ki, bu meymunların “dilində” silahlı və silahlı olmayan insanlar üçün müxtəlif işarələr var.Quzğunlarda da silahlı insanı bildirmək üçün xüsusi siqnallar var. Xoruldama mırıldama (pişik) – sakitlik Narazı halda mırıldama (pişik)– ağrı duyğusu Mırıldama (it) – narazılıq Miyoldama – salamlama, hərdən də xahişi bildirir. Kəsik-kəsik miyoldama, sanki zingildəməyə bənzəyir – insanın müraciətinə cavabdır. Ulama – qəzəb Uzun sürməyən qışqırıq – qorxunu bildirir. Azalan mırıldama (pişik), narazı mırıltının azaldılması – səbrin tükənməsi Fısıldama – müdafiəyə hazırlıq, bunun haqda xəbərdarlıq etmə Yemək yeyən pişiyin ehtiyatlı mırıldaması – balalarına yaxınlaşan təhlükədən xəbər vermək. Eynilə bunun azalan tonla təkrarlanması – insanlara onların balalarına yaxınlaşmamaq üçün xəbərdarlıqdır. Pişik jestlərinin lüğəti Burun və dodaqlarını tez-tez yalamaq- heyvan özünü itirib, çaşıb qalıb(boynunun arxasını qaşımağımızı istəyir). Pəncələrini üzünüzə doğru uzadırsa – diqqət və qayğı istəyir (“Sən məni heç olmasa birazacıq sevirsən?” ). Qulaqlarını dik saxlamaq – hər şeylə maraqlanmaq (lyubapıtnı xala) Qulaqlarını arxaya, gözləri isə qıyır – hövsələsizlik, xahiş Qularları arxaya yönəlir, gözlərini böyük açır – xəbərdarlıq Qularlarını başına doğru sıxır – hücüma hazırlıq Qularlarını başına doğru sıxır, quyruğunu fırlatmaq – qıcıqlanma Quyruğu ilə döymək – qəzəblənib və ya ova çıxır Devrik quyruq – salamlamaq, məmnunluq. Quyruğunu aşağı sallama – rədd etmə, həvəsdən düşmə Quyruğunun ucunu tərpətmək – maraq Gözlərini qıymaq – sakitlik və ya yuxulamağı,sülhsevərliyi bildirir. Qularlarını yastı şəkildə yana – gizlənmək, oynamaq istəyir (“sən məni tapa bilmərsən”) Geniş açılmış göz bəbəkləri – qorxu |
Zoopsixologiya dair maraqli məlumat
əvvəlki yazı