XOCALI ….

“Xalqımızın qəhrəman, igid övladları torpaqlarımızın müdafiəsi uğrunda vuruşaraq şəhid oldular. Ancaq bütün bu tarixin içində Xocalı faciəsinin xüsusi yeri var. O da ondan ibarətdi ki, bir tərəfdən bu, hər bir Xocalı sakininin öz torpağına, millətinə, Vətəninə sədaqətliliyinin nümunəsidir. Ikinci tərəfdən də Ermənistanın millətçi, vəhşi qüvvələri tərəfindən Azərbaycana qarşı edilən soyqırımdır – vəhşiliyin görünməmiş bir təzahürüdür.”
Heydər Əliyev
1988-ci ildən başlamış Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi tarixində ən müdhiş hadisələrdən biri Xocalıda baş vermiş soyqırım oldu. Bu hadisə XX əsrin ən dəhşətli və qəddar faciələrindən biri hesab edilə bilər. Xocalı faciəsi tarixdə bizə məlum olan Babiyar, Xatın, Liditse, Sonqimı faciələri ilə eyni səviyyədə durur.
Xocalı faciəsi iki yüz ilə yaxın bir müddətdə erməni şovinist-miilətçiləri tərəfindən azərbaycanlılara qarşı müntəzəm olaraq həyata keçirilən etnik təmizləmə və soyqırımı siyasətinin davamı və ən qanlı səhifəsıdir. Öz miqyasına və dəhşətləriniə görə dünya tarixində analoqu az olan Xocalı soyqırımını törətməkdə erməni şovinistləri və ideoloqları uzağagedən məqsəd güdürdülər. Məqsəd Dağlıq Qarabağı və digər Azərbaycan torpaqlarını ələ keçirmək, xalqımızın müstəqillik və ərazi bütövlüyü uğrunda mübarizə əzmini qırmaq idi. Lakin mənfur düşmən öz niyyətlərinə çata bilmədi. Doğrudur, faciə bütün Azərbaycan xalqını sarsıtmış, Xocalı sakinlərinə sağalmaz yaralar, mənəvi zərbələr vurmuşdur. Lakin xocalılar hətta amansız soyqırım günündə də özlərini əsl qəhrəman kimi aparmış, erməni-sovet hərbi birləşmələrinə qarşı qeyri-bərabər döyüşdə igidliklə vuruşmuş, düşmən qarşısında əyilməmiş, xalqımızın qəhrəmanlıq tarixinə şərəfli səhifələr yazmışlar.
Cinayətkar erməni hərbi birləşmələrinin vəhşiliyi nəticəsində 613 nəfər şəhid, 487 nəfər şikəst olmuş, 1275 nəfər dinc sakin – qocalar, uşaqlar, qadınlar əsir götürülərək ağlasığmaz erməni zülmünə, təhqirlərə və həqarətlərə məruz qalmışlar. 150 nəfərin taleyi hələ də məlum deyildir. Şəhid olanların 106 nəfəri qadın, 63 nəfəri isə azyaşlı uşaqlar olmuşlar, şikəstlərin 76 nəfəri yetkinlik dövrünə çatmamış oğlan və qızlardır. 8 ailə bütövlükdə məhv edilmiş, 24 uşaq hər iki valideynini, 130 azyaşlı uşaq isə valideynlərindən birini itirmişdi. Şəhid olanların yalnız 335 nəfəri dəfn olunmuşdur. 200 nəfərin ayaqları soyuqdan qanqrena olmuş, 1000 nəfərdən artıq şəhər sakini müxtəlif dərəcəli bədən xəsarəti almışdılar.
Bu cinayətdə 56 nəfər xüsusi qəddarlıqla və amansızlıqla qətlə yetirilmişdir. Onlar diri-diri yandırılmış, başları kəsilmiş, qafalarının dərisi soyulmuş, körpə uşaqların gözləri çıxarılmış, süngü ilə hamilə qadınların qarınları yarılmışdı. Meyitlər üzərində dilə gətirilməsi mümkün olmayan təhqiramiz hərəkətlər edilmişdir.
Xocalı faciəsinin acı nəticələrini hamı bilməli və daim yadda qalmalıdır:
Azərbaycan Respublikasının əsas ərazisi ilə əlaqəsi kəsilmiş, 50-60 ədəd avtomat silah və ov tüfəngi ilə silahlanmış özünümüdafiə dəstəsi olan Xocalı şəhəri ətrafında ən müasir texnika ilə təpədən dırnağa qədər silahlanmış ermənilər şəhərin mühasirə halqasını günü gündən daha da sıxmış və 1992ci il fevralın 25-də gecə saat 22 radələrində Xocalı şəhərinə 366-cı motoatıcı alayının komanda heyəti və hərbi texnikası ilə birgə hücuma keçmişdir. Hücumda ermənilər tərəfindən mayor Ohanyan Seyran Muşeqoviçin komandası altında 366-cı alayın 2-ci batalyonu, Yevgeni Nabokixin komandası altında 3-cü batalyonu, 1-ci batalyonun qərargah rəisi Çitçyan Valeriy Isayeviç və alayda xidmət edən 50-dən atrıq erməni millətindən olan zabit və praporşiklər, tanklar, piyadaların döyüş maşınları, toplar, D-30 qaubitsası və digər müasir hərbi texnika iştirak etmişdir.
Bu kədərli on səkkizinci ildönümü günündə Xocalı şəhidlərinin əziz xatirəsini bir daha yad edir, onlara Allahdan rəhmət diləyir, həlak olanların yaxınlarına, doğmalarına, bütün Azərbaycan xalqına bir daha dərin hüzünlə baş sağlığı veririk.
«Героические, отважные сыны нашего народа, сражаясь во имя защиты наших земель, Пали шехидами. Но особое место во всей этой истории занимает ходжалинская трагедия… Это, с одной стороны, – пример преданности каждого жителя Ходжалы к своей земле, нации, родине. С другой стороны, это – геноцид, совершенный националистическими, варварскими силами Армении против Азербайджана, – невиданное проявление изуверства».
Гейдар Алиев
Ходжалы. В 1992 году название этого древнего азербайджанского населенного пункта разнеслось по всему миру, и трагедия, произошедшая здесь, осталась в истории человечества, как одна из самых кровавых событий.
Память о страшной бойне, известной под названием Ходжалинской трагедии, вот уже больше пятьнадцатилетия витает над планетой, потрясая сердца, омрачая умы. В ночь с 25-го на 26 февраля 1992 года армянские вооруженные формирования, при участии 366-го мотострелкового полка приснопамятной советской армии превратили город Ходжалы в руины и пепелища. Сотни мирных жителей – женщин, стариков, детей были зверски убиты, замучены, искалечены, взяты в заложники.
Это преступление стало очередным проявлением целенаправленной армянской политики геноцида и экспансии против азербайджанцев. Особо отметим – это был не первый случай, когда Ходжалы стал мишенью армянских пуль. Это древний азербайджанский населенный пункт на протяжении ХХ века трижды разрушался армянами. Но, увы, эти посягательства замалчивались и не предавались широкой огласке. Быть может, именно по причине намеренно насаждаемого исторического беспамятства стало возможно повторение происходивших в Карабахе на заре века событий вновь – на исходе минувшего столетия.
Пока исконная азербайджанская земля – Карабах находится под оккупацией заклятого врага, пока этот благословенный край нашей родины не освобожден от захватчиков, и беженцы-соотечественники не вернулись в родные очаги, каждый из нас в меру сил и возможностей должен стремиться донести до мировой общественности правду об армянской агрессии, о ее тягчайших последствиях и содействовать восстановлению и утверждению справедливости.
Это наш священный долг перед нашими оккупированными и разрушенными городами и селами, уничтоженными историческими и культурными памятниками, перед разрушенными могилами наших отцов и дедов, перед скорбным духом наших предков, витающих над поруганной землей, перед памятью отцов и детей, братьев и сестер, павших шехидами, наконец, перед собственной совестью.
В этот трагический для нашего народа день, в день 18 годовщины Ходжалинской трагедии мы, с глубоким прискорбьем чтим память всех погибших в Ходжале и приносим свои соболезнования семьям, потерявших своих близких и всему Азербайджанскому народу.
“Heroic and courageous sons of our nation fighting for the sake of protection of our lands have become martyrs. But the Khodjaly tragedy has significant place in all of these events. From one hand it’s a sample of faith of each Khodjaly inhabitant to own land, nation and Motherland. From other hand, it’s a genocide caused by the nationalistic and barbarian forces of Armenia against Azerbaijan as well as an unprecedented expression of bigotry”
Heydar Aliyev
Khodjaly… In 1992 the name of this ancient settlement of Azerbaijan spread all over the world and the tragedy happened here remained in the history of mankind as one of the most murderous events.
The memory of the horrible massacre known as Khodjaly tragedy has been flying over the planet shaking hearts and saddening minds. The night from 25th to 26th of February in 1992 the Armenian forced groups with participation of the 366th shooting regiment of the notorious soviet army made the Khodjaly town ruins and site of fire. Hundreds of peaceful inhabitants including women, old men and children were brutally murdered, young and old alike as well as tortured, crippled and became hostages.
This crime was the, next expression of the purposeful Armenian policy of genocide and expansion against the Azerbaijan people. It’s specifically notable that it wasn’t the first events when Khodjaly became a target for Armenian bullets.
During the 20th century this ancient settlement of Azerbaijan was collapsed by Armenians thrice. Unfortunately, these infringements were concealed about and didn’t receive publicity. Probably namely this intentionally implanted historical swoon made possible reiteration of the events happened in Garabagh in the beginning of the century again in the end of the last century.
Whilst Garabagh, a native land of Azerbaijan is under occupation of implacable enemy, while this blessed area of our Motherland isn’t free of aggression and our refugee compatriots aren’t back own homes each of us is liable to have effort to the world community the truth regarding the Armenian aggression and its severe results as well as render aid to rehabilitation and certification of justice.
It’s our most saint duty in front of the occupied and collapsed cities and towns, destroyed historical and cultural monuments, spirits of our ancestry and their graves ruined by enemy, our martyrs and at last, in front of own conscience.
Eighteen years have passed since the Khodjaly tragedy, but the ache of Khodjaly as well as tears and blood of the Khodjaly inhabitants would never be forgotten.
This memory will remain in the hearts of the present and future generations.
We believe in triumph of justice. Our destroyed towns and villages will arise from ruins and the territorial integrity of the independent Azerbaijan will be restored!