Azərbaycanın tarixi şəhəri, Qarabağın incisi Şuşa 1992-ci il mayın 8-də erməni silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunub. Artıq 18 ildir ölkənin canlı musiqi akademiyası adlandırılan Şuşa işğal altında inləyir. Şəhərdə azərbaycanlılara məxsus mədəniyyət və tarixi abidələr yerlə-yeksan edilib, məşhur Üzeyir bəyin, Natəvanın və Xan Şuşinskinin heykəlləri güllələnib. Şuşanın işğalı Azərbaycan tarixinin siyasi böhranlı dövrünə təsadüf edir. Belə ki, 1992-ci ildə hakimiyyət uğrunda siyasi mübarizə ağır dövrünü yaşayırdı. Milli birlik yox dərəcəsinə çatmışdı, bundan da maraqlı dövlətlər istifadə edirdi. Şəhər işğal olunarkən Azərbaycan rəhbərləri İranın vasitəçiliyi ilə Tehranda danışıqlar aparırdı. Şuşanın işğalından bir neçə gün sonra mayın 14-də Moskvanın müdafiə etdiyi Ayaz Mütəllibov yenidən hakimyyəti ələ alıb. Həmin gün Turan agentliyinə müsahibəsində o, Şuşanın işğalını hərbi dövrün şıltaqlığı adlandıb və şəhərin azad olunacağına işarə edib. Lakin Mütəllibov bir sutkadan sonra siyasi qarşıdurma şəraitində yenidən Moskvaya qayıdıb. Baş nazirin keçmiş birinci müavini Rəhim Hüseynovun sözlərinə görə keçmiş müdaifə naziri Şuşanın müdafəisi ilə bağlı əmrləri məhz Moskvadan verirmiş. 1992-ci ildə Azərbaycan müstəqilliyini yenicə bərpa etmişdi və nizami ordusu yox idi. Bu səbəbdən şəhəri əsasən könüllülər müdafəi edirdi. Şuşa batalyonunun komandiri Fəxrəddin Səfərovun Amerikanın səsi radiosuna bildirib ki, könüllülər şəhəri Azərbaycan rəhbərliyinin əmri ilə tərk edib. O zamankı hökumət mülki əhalinin də qeydinə qalmayıb. Şəhərin minlərlə mülki əhalisi müharibə qurbanına çevrilib. Bütün bunlara baxmayaraq, Şuşa sakinləri öz doğma yurdlarına qayıtmaq ümidi ilə yaşayır. Ancaq Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin nizamlanması ilə bağlı danışıqların gedişinə ümid edən qalmayıb. Şuşalılar hesab edir ki, danışıqlardan artıq Şuşa mövzusu çıxarılıb. Son 18 ildə yüzlərlə Şuşalı dünyaya Şuşasız göz açıb.Şəhərin qocaman sakinləri kimi, bu insanlar da doğma yurdlarında yaşamaq arzusundadır. Onlar dağlar gözəli, mədəniyyət incisi Şuşanı görmək istəyini xəyallarında əzizləyir.
