Uşaqlarda
inadkarlıq uşağın müəyyən bir məqbul səbəbi olmadan, bir hərəkətdə israr
etməsi, davranışını, düşüncəsini, vəziyyətini dəyişdirməməsi şəklində təyin
oluna bilər. İnadkarlıq uşağın ruhsal inkişafının bir nəticəsidir və ən çox 3-6
yaş arasında özünü daha qabarıq şəkildə göstərir. Bu yaşlarda inadçılıq
normaldır. Çünki bu dönəmdə uşağın mən duyğusu və azad olma duyğusu inkişaf
edir. Məsələn, uşaq hər şeyi özü etmək istəyir, etdiyi şeylər xoşuna gəlir,
ətrafından gələn reaksiyalara qarşı müqavimət göstərməyə başlayır. Öz varlığını
hiss etdirməyə, qəbul etdirməyə çalışır. Özünə görə o həmişə haqlıdır.
İnadçılığın davranış pozuqluğuna çevrilməsinə maneə törətmək üçün mütəxəssislər
bu nöqtələrə diqqət yetirməyin lazım olduğunu söyləyir :
• Uşaq böyüdərkən daha xoşgörüşlü, səbirli və sakit olmalısınız ;
• Uşağınıza qarşı sərt rəftarlardan uzaq olmalısınız ;
• Uşağınızın öz şəxsiyyətini inkişaf etdirmə yolundakı addımlarına maneə
törətməməlisiniz ;
• Uşağa “inadçı” sözü ilə müraciət etməklə onun bu davranışını
gücləndirməməlisiniz ;
• Uşaq qışqırıb bağırdığında onun istəklərini yerinə yetirməməlisiniz ;
• Uşaq bir mövzuda inadçı olduğunda uşağın diqqətini başqa istiqamətə çəkməli,
inad etdiyi təqdirdə istədiyini əldə edə bilməyəcəyini uşağa açıqlamalısınız ;
• Uşağınızın inadçı davranışları qarşısında, onunla inadlaşmağa və qarşıdurmaya
girməməlisiniz ;
• Uşağınızın təməl fiziki və psixi ehtiyaclarını qarşılamada gecikməməlisiniz ;
• Ana-ata olaraq, uşağınızın təhsilində eyni üsulları mənimsəməli və tətbiq
etməlisiniz ;
• Uşağınızın inkişafı və psixologiyası ilə əlaqədar doğru məlumatlara sahib
olmalısınız ;
• Uşağınız sizinlə inadlaşarkən onu cəzalandırmaq yerinə inadının səbəbini
tapıb, həll yolu tapma istiqamətində səy göstərməlisiniz ;
• Ana-ata məsuliyyətinizə “anlayış və səbr” qabiliyyətlərinizi də
əlavə etməlisiniz ;
•Uşağınıza onu sevdiyinizi, sözlərinizlə, davranışlarınızla və toxunmalarınızla
tez-tez hiss etdirməlisiniz ;
Son olaraq, unutmayın ki, uşaqların inadçılıq davranışları gücləndirildiyində
böyüdükləri zaman da uyğunsuz davranışlar göstərəcəklər. Ətrafındakılarla
mübahisə edən, uyğunlaşma təmin etməyən, daha dar baxış bucağına sahib bir fərdə
çevriləcək. Bunun nəticəsində də yoldaş və dost çevrəsi daralacaq…
Sevda Cəlilzadə
